Hangi Kadehle Hangi Şarap?

Şarabın kalitesi ve yanında sunulanlarla uyumu, birçok yazımızda da vurguladığımız gibi tüketici için son derece önemli... Ancak, kalite sadece şişe kapanınca bitmiyor. Mutlaka, şarabın doğru koşulda saklanması, doğru sıcaklıkta servisi ve doğru kadehle sunumu da gerekiyor. Genellikle, şarabı yanlış kadehle içip, keyfini kaçırıyoruz.

Şarap tadım kaplarının MÖ 3000’lere kadar uzanan çok eski bir tarihi olsa da, şarap kadehlerinin amaca uygun tasarımı 14. yüzyılda Venedik’te başlıyor. Ancak, günümüzün lale formunda, şarabın aromasını saklayan ince kristal kadehleri 17. yüzyılda hayata geçiyor. 18. yüzyılda ise kadehler farklı amaçlara uygun olarak tasarlanarak ve gelişmeye başlıyor. Kadeh formlarının gelişiminde ise bölgesel kültür ve zevkler yanında, bölge şarabının yapısı ve özellikleri rol oynuyor. Sonunda; “Bordeaux tipi”, “Burgundy tipi”, “Alzas tipi” vb. bölge adını yansıtan kadeh tipleri ortaya çıkıyor.

Bundan birkaç yıl önce, Sevgili dostum, şarap üreticisi ve ithalatçısı Seyit Karagözoğlu ile birlikte Avusturya’nın Almanya sınırında, dünyanın en önemli kristal ve cam kadeh üreticisi “Riedel” firmasının üretim tesislerini gezmiş ve firmanın sahibi Klaus Riedel tarafından düzenlenen “kadeh-şarap uyumu” eğitimine katılmış, farklı kadehlerin, farklı tipteki şarapların algılanmasındaki önemini karşılaştırmalı olarak incelemiştik.

Bilimsel gerçekler de, birçok kişiye biraz abartılı gelse bile, kadehin şarabın kalitesini doğru yansıtmasındaki önemini destekliyor. Örneğin, bazı aromatik genç beyaz şaraplarda amaç; bu aromaları olabildiğince saklamak olduğundan dar ve uzun lale formu, ya da; Cabernet Sauvignon ve Syrah gibi güçlü gövdesiyle dikkat çeken kırmızı şaraplarda daha geniş hacimli, yayvan lale formları görülüyor. Kadehin kalitesini belirleyen bir diğer özellik de; dokunun pürüzsüz olması, ışığı kırmaması.

Klaus Riedel; kadehin şarabı yansıtmasını bize iyi bir örnekle açıklamıştı: “Şarap aromalarının algılanması, orkestradan çıkan seslerin algılanmasına benzer. Eğer orkestrayı dar ve ses düzeni iyi olmayan bir odaya yerleştirirseniz veya stadyum gibi çok geniş alanlara dağıtırsanız, müziği mahvedersiniz”. Çok doğru ve yerini bulan bir tanımlama... Ancak, burada dikkat edilmesi gereken şarabın özelliklerine uygun doğru kadeh tipini bulmak... Riedel, bu konuda üniversitelerle bilimsel çalışmalar yaparak farklı kadehler oluşturmuş. Ayrıca, kadeh tipinin belirlenmesinde sadece aroma değil, şarabın yoğunluğu, kıvamı, sunulduğu sıcaklık gibi fiziksel faktörler de etkili.

Uluslararası yarışmalarda ise; Fransa-INAO (Fransa Ulusal Köken Adlandırma Enstitüsü) tarafından geliştirilen standart ölçüdeki kadehler kullanılıyor. Burada amaç; her şarabı aynı standart kadehte tadarak kadehten gelebilecek farklılıkları ortadan kaldırmak... Ülkemizin önemli cam ürünleri üreticisi Paşabahçe de son yıllarda farklı şarap tiplerine uygun kadehler üretiyor. Cam kadehler, kristallere göre daha makul fiyatlardan satışa sunulduğundan önemli restoranlarda yer almaya başladılar. Şarap sever dostlara; iyi şarabınız varsa, yanlış kadehle keyfinizi kaçırmayın diyorum.